geboorteplan

Bevallen? Pak de regie!

– Dit is een gastblog –

“Tja, een 2e bevalling gaat sowieso vaak sneller en makkelijker hè.” Het is een paar weken na de geboorte van mijn dochter en ik vertel het kraambezoek over mijn ervaring. Deze opmerking zal ik nog vaak te horen krijgen. Het algemeen heersende idee is dat ik geluk heb gehad met mijn fijne bevalling. Een bevalling kun je immers niet regisseren, die overkomt je. Toch?

Ik durf te beweren dat je wel degelijk invloed hebt op het verloop van je bevalling.

Die uitspraak blijkt nogal wat weerstand op te roepen en dat is niet gek. Het is pijnlijk om er achter te komen dat je misschien iets had kunnen doen om een vervelende ervaring te voorkomen. Mij overkwam het ook, bij mijn oudste.

Blanco

Mijn eerste bevalling stapte ik helemaal blanco in. Ter voorbereiding een cursus volgen? Onzin, vond ik. Vrouwen bevallen al duizenden jaren, dus het zou zich vanzelf wijzen. Bovendien had ik alle vertrouwen in mijn verloskundige, zij zou mij er wel doorheen loodsen. Dat bleek toch wat tegen te vallen. Het op het oog onschuldige kunstmatig breken van de vliezen, zorgde voor een opeenstapeling van ingrepen en achteraf had ik een naar gevoel over wat er bij mijn bevalling gebeurde. Maar hé, ik had een gezond kind, dus eind goed al goed. Ik hield me voor dat zoveel vrouwen het zwaarder hadden gehad dan ik.

Grondige voorbereiding

Pas toen ik zwanger was van mijn 2e kind kwam ik erachter dat er een boel was misgegaan. Ik had me inmiddels verdiept in het fenomeen bevallen en raakte ervan overtuigd dat het op een fijnere manier kan. Ik besloot me grondig voor te bereiden op mijn volgende bevalling. Onder andere door het voor mij ideale geboorteteam te kiezen: mijn man, een fijne doula en een verloskundige gespecialiseerd in badbevallingen, die mij leerde vertrouwen op mijn eigen lichaam.

LEES HIER hoe dat heeft uitgepakt: Nora’s watergeboorte

Zo neem je de regie

1. Informeer je!

Ik las dat het kunstmatig breken van de vliezen er vaak voor zorgt dat de weeën ineens een stuk heftiger worden. Zo heftig dat veel vrouwen ze niet meer goed kunnen opvangen. Bovendien is het gunstige effect op het verloop van de bevalling twijfelachtig. Had ik dit geweten bij mijn eerste bevalling, dan had ik mijn vliezen niet laten breken.

Ook kwam ik erachter dat de eerste centimeters ontsluiting vaak het langst duren. Waarom had mijn verloskundige me dat niet verteld toen ik er doorheen zat? Dat had me nieuwe moed kunnen geven. En waarom had ze geen tips gegeven voor het opvangen van de weeën? Waarom had ze me niet aangemoedigd andere houdingen te proberen? Ik leerde dat het goed kan werken om tijdens de ontsluitingsfase in beweging te blijven, om de weeën op handen en voeten op te vangen of hangend over een bevalbal. Ik verdiepte me in de werking van het lichaam tijdens een bevalling.

Inspirerend vond ik het boek Ina May’s Guide To Childbirth van de Amerikaanse vroedvrouw Ina May Gaskin. Zij beschrijft met welke complicaties je te maken kunt krijgen en hoe je – bijvoorbeeld door van houding te veranderen – problemen kunt oplossen zonder medische interventies.

2. Maak een geboorteplan

Het maken van een geboorteplan wordt soms afgedaan als onzin: een bevalling laat zich niet plannen en je zou teleurgesteld raken als je bevalling niet loopt zoals gewenst. Ik zie dat anders: een geboorteplan schrijven dwingt je na te denken over jouw wensen en de mogelijkheden die er zijn. Natuurlijk geeft een geboorteplan geen garanties. Er kunnen altijd onvoorziene dingen gebeuren. Maar als je je wensen duidelijk voor ogen hebt, kun je zelf ook meedenken over voor jou acceptabele oplossingen. Betrek je (geboorte)partner bij het maken van je geboorteplan. Zorg dat hij (of zij) weet wat jouw wensen zijn, zodat hij voor je kan opkomen op momenten dat jou dat zelf niet lukt. Je kunt ook overwegen een doula in te schakelen.

3. Kies een zorgverlener die bij jou past

Bespreek je wensen met degene die je bevalling zal begeleiden. Sluit de verloskundige of gynaecoloog niet aan bij jouw wensen, weet dan dat je op zoek kunt gaan naar een andere zorgverlener.

4. Leer technieken om de weeën op te vangen

De intensiteit van de weeën overviel me en ik had geen idee wat ik ermee moest. Tijdens mijn tweede zwangerschap leerde ik ademhalings- en visualisatietechnieken waarmee ik de ontsluitingsfase van mijn tweede bevalling volledig ontspannen doorkwam. Dit soort technieken kun je onder meer leren in een cursus HypnoBirthing, zwangerschapsyoga of bij een zwangerschapshaptonoom.

5. Indoctrineer jezelf

Het heersende beeld van bevallen is op zijn zachtst gezegd niet zo positief. Het is makkelijk om je te laten leiden door angst. Gelukkig kun je daar iets tegen doen: steek je vingers in je oren bij ieder negatief geluid en ga op zoek naar mooie verhalen. Duik in de verhalen op geboorteverhalen.mooiebevallingen.nl. Of droom weg bij mooie bevalfilmpjes. Ook fijn: visualiseer je eigen bevalling. Wedden dat je er vanzelf zin in krijgt?

Baas in eigen buik

Vrouwen weten vaak niet dat zij zelf de doorslaggevende stem hebben in beslissingen rondom de bevalling. Het lijkt alsof de verloskundige of gynaecoloog uiteindelijk bepaalt:

  • “Ik was bijna 42 weken zwanger, dus ik moest ingeleid worden”
  • “Mijn BMI was te hoog, dus ik mocht niet thuis bevallen”
  • “De verloskundige denkt dat de baby te groot is, dus ik moet een groei-echo laten maken”

Richtlijnen en protocollen zijn geen vaststaande gegevens. Ook al kunnen zorgverleners hun mening soms nogal stellig naar voren brengen, jij bent en blijft de baas over je buik, je baby en je bevalling. De verloskundige of gynaecoloog informeert jou over de mogelijkheden, geeft advies en daarover nemen jullie samen een beslissing. Begrijp je iets niet of twijfel je aan de noodzaak van een maatregel? Stel vragen en vorm je eigen mening! En heb je ja gezegd op een voorstel waar je bij nader inzien toch niet achter staat, dan mag je daar altijd op terugkomen.

LEES OOK het inspirerende verhaal van Sandra, die ervoor zorgde dat er niet óver, maar in overleg mét haar werd besloten

trots

Betekent dit nou dat het je eigen schuld is als je een nare bevalling hebt gehad? Nee! Misschien wist je niet beter en is het je overkomen of het ging niet goed met jou of je baby, waardoor een medische interventie noodzakelijk was. Die ervaring kun je niet meer veranderen en dat hoeft ook niet.

Je kunt wél de kans grijpen om het bij een volgende bevalling anders aan te pakken. Zorg dat je weet wat je wilt en regisseer je eigen bevalling. Ik heb zelf meegemaakt welk effect dat kan hebben op het verloop van je bevalling. Door zelf de regie te nemen, blijf je in je eigen kracht. Het besef dat dit echt jóuw bevalling is geworden, waarbij jij de touwtjes in handen had, zorgt dat je er met trots op terugkijkt.

Geboorteplan

Jeanine is freelance journalist en blogt op haar eigen site Oermoeder.

photo-1446102892025-3900145fd2a7

Schrijftips geboorteverhaal in 6 stappen

Yes! Je gaat je geboorteverhaal opschrijven, wat een prachtig idee! Daar zul je later erg blij mee zijn. Wacht er niet te lang mee: details vervagen helaas met de tijd en het zijn juist de details die een verhaal zo tot leven brengen. Nu opschrijven dus!

Je geboorteverhaal opschrijven

Hier een aantal tips en overwegingen voor het opschrijven van jouw geboorteverhaal:

1. Kies een lezerspubliek

Allereerst moet je bedenken voor wie je schrijft. Wie is je lezerspubliek? Schrijf je het voor je toekomstige zelf? Of voor je kindje, als hij of zij wat ouder is?

Als je weet voor wie je het schrijft, kun je ook wat doelgerichter beginnen. Schrijf je in de ik-vorm? De mooiste verhalen zijn vaak vertellend geschreven, dat wil zeggen, gewoon alsof je aan het praten bent. Stel je voor dat je in je woonkamer zit, met naast je op de bank een goede vriendin, bij wie je jezelf kan zijn. Je kunt je verhaal aan haar vertellen precies zoals het ging, van A tot Z, vrijuit en zonder censuur.

Bedenk ook in welke tijd je het verhaal wilt schrijven, zodat je geen tegenwoordige en verleden tijd door elkaar gaat gebruiken. Schrijven in de tegenwoordige tijd zorgt ervoor dat je verhaal actiever wordt, je sleept de lezer makkelijker mee.

2. Schrijf de inleiding van je verhaal

Begin je verhaal met een inleiding. Misschien hoeft die niet zo lang te zijn, omdat je zwangerschap vlekkeloos verliep. Of misschien gebeurde er juist veel voorafgaand aan de bevalling en hoort dat ook bij je verhaal. Moest je lang op de zwangerschap wachten? Had je veel last van kwaaltjes? Heb je een ziekenhuisopname gehad? Wat ook interessant is, is of je de bevalling al aan voelde komen, of je overtijd ging, of je bevalling ingeleid moest worden. En hoe heb je je op de bevalling voorbereid? Wat heeft achteraf goed geholpen? Denk aan een cursus, of een boek, maar het kan ook een goed gesprek of een inzicht geweest zijn. Wist je al van te voren of het een jongen of een meisje zou zijn, of zou het een verrassing zijn? Wanneer was je uitgerekend?

3. Vertel alles over de bevalling

Vertel, vertel. Laat geen details weg, alles is boeiend om te lezen. Hoever was je in je zwangerschap toen de bevalling begon? En hoe begon de bevalling? Uit zichzelf, of ben je ingeleid? Rommelde het eerst een tijdje of had je gelijk sterke, regelmatige weeën? Op welk punt wist je zeker dat je ging bevallen? Waar waren je oudere kinderen, als je die hebt? Waren ze bij de bevalling aanwezig, sliepen ze, of heeft iemand anders voor ze gezorgd, hoe ging dat?

Heb je nog grappige of bijzondere uitspraken gedaan tijdens de bevalling? Of je partner? In welke houding(en) heb je de ontsluitingsweeën op gevangen? Heb je gebruik gemaakt van een geboortebal, een baarkruk, een (beval)bad, een douche, een rebozo, etc.?

Hoe waren de mensen om je heen? Je partner, een verloskundige of gynaecoloog, een verpleegkundige, een kraamhulp, een doula, een geboortefotograaf, een stagiaire – hebben ze je kunnen steunen en zo ja, hoe? Wat voor dingen deden en zeiden ze? Was je er blij mee?

Houd je publiek zo lang mogelijk in onwetendheid, verklap niet te snel hoe het allemaal zal eindigen. Een van de charmes van geboorteverhalen is de natuurlijke spanningsboog. We weten dát er een kindje geboren zal worden, maar niet hoe en wanneer.

Het is vooral belangrijk dat je verhaal op gevoelsniveau compleet is. Dus, de realisaties, de interacties, de gevoelens, de angsten of overwinningen, alles mag er in. Ga je niet inhouden, het verhaal is pas compleet als het innerlijke proces opgeschreven is, dus niet alleen de centimeters ontsluiting.

4. Beschrijf het moment van de geboorte

Hier mag je gerust ook uitgebreid bij stilstaan. Wat een uniek en prachtig moment is het toch: eerst in de buik en dan een paar seconden later uit de buik. Is je kindje in een wee geboren of in meerdere weeën? Hoe voelde het, weet je nog wat je dacht? Werd er iets door iemand gezegd?

Wat was de geboortetijd van je kindje? In welke houding was je toen je baby werd geboren? Wie heeft hem aangepakt en kwam hij direct bij je?

5. Vertel over de eerste uren na de bevalling

Je kindje kwam ter wereld, en… hoe was dat? Ging hij direct ademen en huilen, of moest hij eerst even op gang komen (wat was de APGAR score)? Kwam de placenta voorspoedig of moest je er lang op wachten? Had je veel bloedverlies? Heeft je kindje lang bij je kunnen liggen en heeft hij aan de borst gedronken? Hoe voelde dat? Moest je gehecht worden? Indien van toepassing: wanneer mocht je partner je kindje vasthouden, hoe was dat? Hoe voelde je je in het algemeen tijdens deze uren? Was je opgelucht, emotioneel, dankbaar of ging het juist een beetje aan je voorbij? Zijn er nog mensen die je direct hebt ingelicht en hoe reageerden ze?

6. Blik terug

Hoe lang heeft de bevalling uiteindelijk geduurd? Hoe kijk je terug op de bevalling? Wat schiet je te binnen als je er aan denkt, welke woorden en herinneringen overheersen? Heeft je bevalling nog een staartje gehad? Denk aan een complicatie, een placentarest, ziekenhuisopname, kraamvrouwenkoorts – en zo ja, hoort dat nog bij je geboorteverhaal of is dat een ander verhaal? Wat is een mooie zin om je verhaal mee te eindigen?

tromgeroffel....

Let’s talk about taboos

Jaja, ik heb het over poep en plas

Omdat poep en plas vaak taboe-onderwerpen zijn, wil ik het volgende toch even expliciet maken: je baby komt makkelijker en vlotter ter wereld als je blaas en je darmen leeg zijn. Hetzelfde geldt voor de placenta. In sommige culturen nemen vrouwen een klysma zodra de bevalling begint. Dat kan, maar volgens mij weet je lijf zonder ook al wat er te doen staat, dus het is belangrijk om de signalen van je lijf de volgen. Vaak krijgen vrouwen voorafgaand aan de bevalling plotseling diarree of dunne ontlasting. Dat heeft een reden, je lijf wil zich legen, de weg vrij maken. Dat je ontlasting opeens dun is, is hormonaal bepaald.

Je mag ook poepen tijdens de bevalling

Heb je je niet leeg gepoept voorafgaand aan de bevalling? Geen nood, je mag ook poepen tijdens de bevalling – veel vrouwen zijn je voorgegaan. Sommige vrouwen zijn als de dood om tijdens de bevalling te poepen (de scháámte) en houden zich dan helaas heel erg in. Dat kan een bevalling vertragen of zelfs compliceren, niet ophouden dus.

Sowieso voelt het laatste stukje van de bevalling vaak als aandrang om te poepen. Dat komt doordat het hoofdje van de baby in het geboortekanaal zakt, waar het vaak precies drukt op de endeldarm. Dat levert net zo’n gevoel op als aandrang om te poepen. Als een vrouw tijdens de bevalling roept dat ze moet poepen, weet de verloskundige hoe laat het is: de baby is er bijna. Als je dus tijdens de bevalling opeens denkt dat je moet poepen, go for it. Misschien komt er wel een baby uit.

Vergeet niet te plassen

Het is ook belangrijk om tijdens de bevalling regelmatig te plassen, vooral als je bevalling wat langer duurt. Bij een waterbevalling is het helemaal oké om in het water te plassen, handig juist. De enige reden om het niet te doen is als je het idee tè vies vindt. Ik vind het niet vies en een verloskundige ook niet.

Als je niet in het water wilt plassen, moet je wel het bad uit om te plassen, dat is lastiger, maar niet onmogelijk. Je hoeft ook niet per se helemaal naar de wc. Je kunt ook in een bedpan, kom, of op een handdoek of onderlegger plassen. Het liefst zorg je wel dat je blaas leeg is voordat je gaat persen. Ik heb helaas regelmatig gezien dat de placenta lang op zich liet wachten, ook met een oxytocine-injectie. Er werd een blaaskatheter aangebracht, een hoop urine volgde, en hoppa, daar was de placenta. Een lege blaas had dat kunnen voorkomen.

Overeenkomsten tussen poepen en baren

Nog een poep-noot. Eigenlijk zijn er verrassend veel overeenkomsten met een kind baren en poepen. Ik zet ze even op een rijtje en dan hoop ik dat je er tijdens de bevalling nog aan terugdenkt (en heel hard moet lachen, wat weer als bijwerking heeft dat je heerlijk ontlaadt en ontspant en daardoor je kindje vlotter ter wereld komt).

Bij zowel poepen als baren…

  • …wil je lichaam iets kwijt – het zet alles op alles om iets naar buiten te werken.
  • …lukt het het beste als zo min mogelijk mensen zich met het proces bemoeien, en als je je lekker in jezelf kan keren.
  • …blijft de schade beperkt als je niet heel geforceerd perst. Volg je lijf, je weet het echt wel.

Mijn moeder heeft ontzettend genoten van mijn geboorte. Ik was haar 2e kindje en de bevalling was vlot en ongecompliceerd. Ze omschrijft het altijd zo: “Het voelde gewoon alsof ik een grote drol draaide, je gleed er gewoon uit.” Dank je mama.

Je hoeft niet liggend te baren

Volg je intuïtie, je hoeft niet liggend te baren

Op de Mooie bevallingen Facebook pagina vertelde net een vrouw dat ze thuis is bevallen. Staand. De verloskundige suggereerde dat ze op bed moest gaan liggen om haar kind er uit te persen. “Mooi niet,” dacht ze, “ik blijf lekker staan”. Niemand die haar van haar gevoel af kon brengen! Ze hing over de rand van het bed, haar man stond aan de andere kant van het bed en ze hield zich vast aan zijn armen, hij was haar tegenwicht. Haar zoontje zakte in het geboortekanaal en daar was hij opeens, en iemand riep dat ze hem aan kon pakken. Zo mooi hoe ze haar gevoel volgde, haar lijf wist precies wat er nodig was om haar kindje geboren te laten worden.

Een vrouw die aan het bevallen is, is zo mooi, zo puur, zo krachtig. Het is mijn wens om vrouwen het vertrouwen te geven dat ze het in zich hebben om zelf hun kind op aarde te zetten. Want hoe meer vertrouwen er is, hoe makkelijker het voor haar wordt om haar gevoel te volgen. En hoe meer ze haar gevoel volgt, des te vlotter alles verloopt. En dat is zo mooi om te zien. Bevallen is iets magisch.

het gezicht van de bevalling

Het gezicht van de bevalling

Bevallen is een natuurlijk proces, een oer-proces. Cultuurhistorische factoren hebben het gezicht van de bevalling verstoord, er heerst een collectieve angst voor bevallen en die angst is contraproductief, die angst faciliteert een zelfvervullende voorspelling. Angst zet de bekkenbodem op slot, daarom er moet vaker van buitenaf gesleuteld worden (interventies) om die bekkenbodem open te krijgen.

Men neme de angst weg en voilà, bevallen wordt weer leuk, magisch, wonderlijk, en, wonder boven wonder, we komen in een positieve spiraal: ik ben er heilig van overtuigd dat er zonder angst ook minder complicaties en interventies zullen optreden. Zou het niet mooi zijn als de gemiddelde Nederlandse vrouw totaal ontspannen aan haar geboortereis begint?

Op naar een collectief vertrouwen

Er moet veel meer aandacht komen voor de positieve belichting van de bevalling. Zwangere vrouwen verdienen het om al vroeg in de zwangerschap in contact te komen met de mooie kant van bevallen. Er moet veelvoudige informatie beschikbaar zijn over de opties die ze hebben (denk: verticale houdingen, watergeboorte, doula, het recht om inknippen te weigeren), en ook het belang van vertrouwen in het vrouwelijke kunnen, acceptatie en overgave aan de kracht van de weeën, ontspanning tijdens en tussen de weeën, een hoofd-uit-intuïtie-aan benadering.

Een collectief vertrouwen in het natuurlijke proces zal de gemiddelde bevalling ten goede komen.

Er zijn gelukkig al veel initiatieven in Nederland die (al dan niet) grootschalig bijdragen aan een positieve beweging van vertrouwen. De geboortebeweging (richt zich vooral op het waarborgen van de autonomie van de vrouw, en het verdedigen van haar rechten), hypnobirthing (richt zich op het vertrouwen van het natuurlijke proces), en natuurlijk tal van zwangerschapscursussen en boeken over zwangerschap en bevallen.

Maar willen we echt een beweging die opgewassen is tegen de trend van meer ziekenhuisbevallingen en meer inleidingen en interventies, dan moet er echt heel veel meer gebeuren.

Twee dingen mogen in Nederland (en wereldwijd) in het algemeen flink verbeteren rondom bevallen: 1) de geboortezorg, en dan met name respect voor de autonomie van de barende vrouw, en ook de acceptatie/ facilitering van een verscheidenheid aan baringshoudingen, evenals 2) het vertrouwen van de zwangere vrouw in haar lichaam en haar kunnen, en het natuurlijke proces van de bevalling.

Met betrekking tot punt 2: Ik heb persoonlijk onschatbaar veel gehad aan de boeken van Ina May Gaskin, die staan tjokvol prachtige geboorteverhalen. Ina May’s verhalen zijn prachtig, tijdloos, ook al spelen ze zich af in de VS in de vorige eeuw. Ik zou ze nog aanraden aan iedereen die net als ik geboorteverhalen kan verslinden.

En er zijn ook wel (een paar) boekjes in Nederland met geboorteverhalen, maar niet per se de mooie, en ook niet per se verhalen waar vrouwen altijd in hun kracht staan. Terwijl het juist zo belangrijk is om de mooie verhalen te delen. Zo kwam ik dus ook op het idee om een verhalenbundel te maken van mooie geboorteverhalen.

Waarom alleen de mooie verhalen?